Latijns Amerikaans Hulpfonds

In memoriam Maarten Michael de Gans – 1948-2025.

Priester, pionier, wegbereider, spiritueel activist.

Maarten de Gans, priester in de Christengemeenschap,  was afkomstig uit Nederland, maar werkte het grootste deel van zijn leven in Latijns Amerika. De ouderen onder ons kennen hem misschien uit zijn tijd in de gemeenten Zeist en Amsterdam, of anders uit de vele stukjes die hij schreef voor In Beweging (voorheen Gemeentebrief) over het werk in Zuid Amerika.

Maarten was sinds zijn jeugd vertrouwd met de Christengemeenschap. Hij ging naar de kinderdienst, hij nam deel aan de kinder- en jeugdkampen, ook als staflid. Na de middelbare school ging hij  Engels studeren. Als vervangende dienstplicht werkte hij in een gevangenis. Later vertelde hij dat dit een belangrijke ervaring voor hem was  voor zijn beroep, in verband met vragen over schuld, schaamte, geweten, of een  gebrek daaraan. Andere maatschappelijke stages, in zijn seminarietijd, waren in een ziekenhuis en op een afgelegen biologisch-dynamische boerderij.

Hij ging naar het Priesterseminarie in Stuttgart en ontving de priesterwijding in maart 1976. Hij werd direct naar Nederland uitgezonden, wat in die tijd uitzonderlijk was. Op Palmzondag 1976 deed hij intrede in de gemeente Zeist. Waar Maarten verscheen, ontstond er actie, reuring. Hij had een grote initiatiefkracht. Evangeliegroepen, gespreksgroepen, de kerstspelen, hij wist ook jonge mensen aan te spreken.

Toen kwam de vraag of hij in Latijns Amerika wilde gaan werken, waarop Maarten volmondig “Ja!” antwoordde. Ter voorbereiding bracht hij bezoeken aan Spanje, waar hij Christina, zijn latere echtgenote ontmoette.

Met twee vrouwelijke, Argentijnse collega’s, die hij al op het seminarie had leren kennen, werd hij in 1980 uitgezonden naar Buenos Aires. Zijn actiebereidheid en elan spraken aan; er meldde zich een architect die aanbood om ontwerp en bouw van een nieuwe kerk te maken en financieren.

Maarten vertelt: op een avond gingen we met de leden bij een kaart van de stad zitten en prikten spelden, overal waar leden woonden. In de wijk waar de meeste spelden stonden gingen we zoeken naar een stuk grond, en zie: er stond juist iets te koop wat precies aan de eisen voldeed, binnen het budget.

Soms ligt er iets te wachten op de juiste mens, de juiste kans. Je kon de indruk krijgen, dat Maarten vaak deze mens was. Hij was open, wakker in ontmoetingen, hij had daadkracht en overtuiging, en hij kon met geld omgaan. Mettertijd leerde hij steeds beter gebruik te maken van de kennis en ervaring die hij had opgedaan. Hij wist mensen aan te spreken in hun wil om te schenken, in Zuid-Amerika, in Nederland en ook in Europa. Hij bleef intensief in contact met Nederland, via zijn artikelen over het werk, via bezoek aan diverse gemeenten en op het laatst, toen hij niet meer wilde reizen, via brieven en zoom-gesprekken.

Dingen gaan anders in Zuid-Amerika: niet eerst een gemeente en dan een kerkgebouw, maar iets bijzonders gaan bouwen, zodra dat maar enigszins mogelijk is, en daardoor trek je mensen aan. In Lima, Peru, werd een grote kerk gebouwd, bijgenaamd “de Kathedraal”. In Cali staat de kerk naast de Antroposofische Vereniging, op een omheinde compound.

Als Maarten kritiek kreeg (in Europa! Niet in Zuid-Amerika) omdat hij al deze mooie kerken hielp bouwen voor zoveel geld, terwijl de armen in de straten crepeerden, dan was zijn antwoord: juist het geestelijke licht van de sacramenten is belangrijk in het duister van de materialistische maatschappij. In het evangelie wordt al gezegd: de armen zul je altijd om je heen hebben, dat probleem gaan wij niet oplossen! Vanuit de religieuze vernieuwing kan hoop ontstaan en nieuwe ideeën voor sociale projecten zoals die bijvoorbeeld in Cali van de grond kwamen.

Het licht van de sacramenten zichtbaar maken deed hij op veelvuldige wijze; zorgen dat boeken in het Spaans vertaald werden, jaarfeesten gevierd, spelen opgevoerd. Hij werkte mee aan een radioserie over schuld en vergeving, belicht vanuit diverse religieuze stromingen en ook aan de opzet van stervensbegeleiding in een ziekenhuis. Baanbrekend. Hij gaf seminars over geld en man/vrouwverhoudingen, fenomenologie, kentheorie. Hij vertaalde de synoptische evangeliën in het Spaans (hij overleed voordat hij het Johannesevangelie af had).

Zijn opvattingen over b.v. 5G, Covid, WEF, hield hij niet voor zich. Het kwam hem te staan op heftige aanvallen op zijn persoon, m.n. uit Duitsland.

In de negentiger jaren kreeg de Christengemeenschap als erfenis een landgoed, de Choza, 131 hectare, met vervallen gebouwen. Veel potentieel, maar het kostte de nodige hoofdbrekens om een goede juridische en financiële structuur te vinden om een gezonde exploitatie te stimuleren, zonder dat de Christengemeenschap als eigenaar het ondernemersrisico liep. Inmiddels omvat de Choza behalve veeteelt een biologisch-dynamische tuin en een zuivelverwerkingswerkplaats en is financieel losgekoppeld. De kinderkampen vinden er plaats, er is een cultuurgebouw en La Aldea: ouderenwoningen rond een kleine kapel. Hier woonde Maarten met Christina, na zijn emeritaat, en hier overleed hij op zondagochtend 2 februari.

De Kerngroep: Agnes Welman, Steven Wouters, Renée de Monchy.